Oproep tot bijdragen - Colloquium Neerlandicum

22ste Colloquium Neerlandicum – Wereldcongres van de Internationale Neerlandistiek
Internationale Vereniging voor Neerlandistiek
Thema: Nederlands in meertalige contexten
25 t/m 29 augustus 2025
Vrije Universiteit Brussel

Fragment uit het gedicht ‘Nous sommes à l'aise’ (2024) van Brussels Stadsdichter Lisette Ma Neza

Te gast in Brussel, waar het Nederlands
meertalig ingebed zit

Na meer dan zestig jaar komt het wereldcongres voor de neerlandistiek terug naar Brussel. Er is geen betere plek denkbaar om het Nederlands in een meertalige realiteit te bespreken en te bestuderen: Brussel is een van de meest diverse en kosmopolitische steden wereldwijd. Officieel tweetalig Frans-Nederlands, in de praktijk een smeltkroes van honderden talen met het Frans en het Engels als verkeerstalen, en met het Nederlands als ‘ticket’ naar meertaligheid en maatschappelijk succes.

Het Colloquium Neerlandicum wordt van 25 t/m 29 augustus 2025 verwelkomd door de Vrije Universiteit Brussel, een Nederlandstalige instelling die zelf ontstond uit de frictie tussen het Frans en het Nederlands in vervlogen tijden. Het congres kan zoals steeds rekenen op de financiële steun van de Taalunie, die de internationale neerlandistiek als een van haar kerntaken omarmt en ondersteunt.

Het thema: Nederlands in meertalige contexten

Het thema van ons congres is ‘Nederlands in meertalige contexten’. Geen enkele taal is een eiland, en dat geldt ook voor het Nederlands. Dat de Nederlandse taal en cultuur wereldwijd in contact staat met andere talen en culturen is een besef waarvan de internationale neerlandistiek logischerwijs doordrongen is.

Onderwijs en onderzoek over het Nederlands buiten de grenzen van het taalgebied gebeuren per definitie in een anderstalige omgeving. De vertaling en receptie van Nederlandstalige literatuur zijn intrinsiek verweven met talen en culturen van een anderstalig ontvangend publiek. Ook de praktijk en de wetenschappelijke studie van Nederlandse taalverwerving opent voortdurend nieuwe perspectieven op veel dimensies van taalcontact. Meertaligheid bepaalt en definieert kortom de specifieke academische aard van ons vakgebied.

Ook binnen het Nederlandse taalgebied is het onmogelijk het Nederlands als een geïsoleerde taal te zien. Historische tijden van intens taalcontact - zij het met het Frans, Fries, Papiaments, Sranan, of andere talen – drukken tot op de dag van vandaag hun stempel op de Nederlandse taalvariëteiten en ook op de attitudes tegenover die vele Nederlandsen. Migratie maakte onze samenlevingen diverser en veeltaliger, waardoor het Nederlands er ingebed zit in steden en dorpen die meertaliger zijn dan ooit voorheen. Taal, literatuur, onderwijs en cultuurstudies in de Lage Landen, Suriname en het Caribisch deel van het Nederlandse koninkrijk staan niet los van die realiteit: ook daar zit meertaligheid vandaag verweven in de volle breedte van de neerlandistiek.

Dit alles brengt met zich mee dat ook ons vak en de taal zelf tegen dat meertalige licht gehouden worden. De discussie over de positie van het Nederlands in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld, ontbrandt met enige regelmaat. De roep om een stevig taal- en cultuurbeleid voor het Nederlands weerklinkt luid aan het adres van de Taalunie en de Vlaamse en Nederlandse overheden. Waar het voor vele collega’s evident is dat het beschermen van het Nederlands hand in hand kan gaan met het omarmen van meertaligheid, blijft dat voor anderen een permanente zoektocht naar balans.

Wij nodigen docenten en onderzoekers uit de hele wereld van harte uit om een bijdrage in te dienen die raakt aan het hier beschreven thema. Bijdragen uit alle onderzoeksgebieden die de internationale neerlandistiek rijk is (taalkunde, letterkunde, cultuur en maatschappij, geschiedenis, tolken en vertalen, interculturele communicatie, Nederlands als tweede en als vreemde taal, …) zijn welkom.

Bredere vragen waarbinnen lezingen kunnen kaderen zijn onder meer:

Wat is de historische of hedendaagse invloed van andere talen op de wording of ontwikkeling van het Nederlands, Nederlandse taalvariëteiten en streektalen, en vice versa?
Welke kansen en uitdagingen bieden meertalige situaties in het basis- en middelbaar onderwijs Nederlands binnen het taalgebied, het onderwijs Nederlands als tweede taal of het Nederlands als vreemde taal?
Op welke manieren en met welke effecten wordt meertaligheid ingezet als instrument om identiteit uit te drukken in (literaire) teksten en andere culturele uitingen of in het taalgebruik?
Welke vertaalstrategieën hanteren literaire en zakelijke vertalers of tolken om meertalige en meerstemmige teksten over te brengen?
Hoe en onder invloed van welke actoren ontwikkelt de positie en receptie van Nederlandse taal, cultuur en literatuur zich in de dynamiek van het mondiale culturele en literaire veld?
In hoeverre zijn internationale concepten en onderzoeksmethodes rond meertaligheid zoals the post-monolingual condition toepasbaar of gangbaar binnen de neerlandistiek?
Welke tendensen zijn er te zien in taalpolitiek rond het Nederlands in onder meer Nederland, Vlaanderen, Suriname, het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, Zuid-Afrika, Indonesië?
Wat is de invloed van kunstmatige intelligentie op talige diversiteit?

Daarnaast willen we het congres ook benutten om met elkaar het gesprek te voeren over ons vakgebied zelf in relatie tot het thema. Daarbij valt te denken aan vragen als:

Hoe beïnvloedt de anderstalige inbedding van de internationale neerlandistiek onze beroepspraktijk, zowel wat onderwijs, onderzoek, vertalen, taalverwerving als cultuurstudies betreft?
Welke rol speelde/speelt taalcontact in de inhoudelijke ontwikkeling van de neerlandistiek, en hoe gaan we als vakgebied om met de toenemende talige diversiteit in en buiten het Nederlandse taalgebied?
Welke acties zijn er vereist om de positie van de internationale neerlandistiek te borgen en te versterken, in een (internationaal) universitair bestel dat andere dominante en niche-talen omarmt?

Het spreekt voor zich dat ook bijdragen die op een andere wijze de brug slaan naar het ruime congresthema welkom zijn. Het Colloquium Neerlandicum stelt zich zoals steeds tot doel een forum te bieden aan de grote diversiteit aan neerlandistisch onderzoek wereldwijd. We verwelkomen dan ook uitdrukkelijk spannend nieuw onderzoek van jonge neerlandici, die hun inzichten kunnen delen met ervaren collega’s van binnen en buiten het Nederlandse taalgebied.

Op het programma zal binnen en buiten de congreszalen ook ruimte voorzien worden om te spreken over de rol van de Taalunie en van de flankerende Vlaamse en Nederlandse culturele diplomatie voor de internationale neerlandistiek anno 2025. Welke samenwerking en afstemming verwacht het veld, en welke voortgezette en nieuwe acties zijn wenselijk?

Aanleveren bijdrage

U kunt op drie manieren een bijdrage leveren.

1. Een panel (duur: 1,5 of 3 uur)

Meer dan tijdens eerdere edities van ons Colloquium willen we ruimte bieden aan panels, die het programma meer samenhang geven, internationale uitwisseling bevorderen en de gelegenheid bieden om een onderwerp vanuit de perspectieven van onderzoekers uit verschillende landen en disciplines te belichten. Panels bestaan uit een inleiding op het thema, drie tot zes lezingen en een discussie/ rondetafelgesprek.

De procedure is als volgt:

Een inhoudelijke omschrijving van het thema (maximaal 300 woorden), de reeds aangesloten deelnemers en een korte omschrijving van hun inbreng (inclusief werktitel), worden uiterlijk 1 december 2024 ingediend via het aanmeldformulier. De indiener geeft hierbij aan of andere sprekers kunnen aansluiten bij het panel;
De door de beoordelingscommissie geselecteerde panels zullen na de deadline gepubliceerd worden op de congreswebsite, zodat andere indieners van lezingen kunnen aansluiten. Dit kan zo lang de algemene deadline voor inzendingen loopt;
Na verstrijken van de algemene deadline voor bijdragen (= 15 januari 2025) worden de door de beoordelingscommissie aangenomen lezingen die aansluiten op het thema van het panel voorgelegd aan de indiener van het betreffende panel.

2. Een lezing (duur: 20 minuten + 10 minuten discussie)

Onder een lezing verstaan we een presentatie van een afgerond (deel)onderzoek op het gebied van de neerlandistiek in de breedste zin. U stuurt een samenvatting in van maximaal 300 woorden lopende tekst waarin u aandacht besteedt aan vraagstelling - uitwerking- conclusie(s). We streven bij het beoordelen van de voorstellen naar een brede invulling van het thema, en laten ons vooral leiden door de kwaliteit van het abstract.

3. Een pecha kucha-presentatie (duur: 10 minuten, 6,40 min. presentatie + 3,20 min. discussie)

Pecha kucha-presentaties zijn bedoeld voor korte discussies over onderzoek in opstartfase, lopend onderzoek of over afgerond onderzoek met resultaten die zich het beste visueel laten presenteren. In het kort betekent dit dat u uw onderzoek toelicht in een korte PowerPoint-presentatie met 20 plaatjes die elk 20 seconden worden getoond (en dus met een totale duur van 6 minuten en 40 seconden). Deze presentaties worden gegroepeerd in sessies van 3 x 30 minuten (9 presentaties) en vinden zoals de langere lezingen plaats in een zaal met publiek. U stuurt een samenvatting in van maximaal 100 woorden lopende tekst met de volgende indeling: vraagstelling - methode - analyse - (voorlopige) conclusie(s).

Call for abstracts: panel ‘Internationale neerlandistiek?’

Naast bovenstaande mogelijkheden om bij te dragen aan het colloquium, nodigt de redactie van het peer reviewed tijdschrift Internationale Neerlandistiek uit tot bijdragen aan een panel dat reflecteert op het begrip ‘internationale neerlandistiek’.

In 2008 werd dit tijdschrift, dat voorheen Neerlandica extra Muros heette, herdoopt tot de huidige naam om het onderscheid tussen ‘intra’ en ‘extra’ muros op te heffen en het belang van de internationale neerlandistiek als vakgebied aan te duiden. Sindsdien blijft de discussie over wat ‘internationale neerlandistiek’ omvat of zou moeten omvatten regelmatig opspelen. Tijdens het colloquium wil de redactie via dit panel een overzicht geven van de huidige stand van zaken en de uitdagingen die het begrip ‘internationale neerlandistiek’ met zich meebrengt.

Hoe kunnen we de internationale neerlandistiek definiëren of omschrijven, zowel vanuit Vlaanderen en Nederland als daarbuiten? Hoe ziet de internationale neerlandistiek er vandaag de dag uit en welke richting gaat zij op? Is de neerlandistiek vandaag niet van meet af aan internationaal? En hoeveel belang moet er binnen de (internationale) neerlandistiek gehecht worden aan de traditionele disciplinaire indelingen zoals die momenteel worden toegepast?

De volledige oproep tot bijdragen is hier te vinden.

Wie mee wil spreken over dit onderwerp aan de hand van de vragen uit de oproep kan een abstract indienen, op dezelfde wijze waarop een lezing kan worden ingediend (zie hierboven). Bij het indienen van het abstract geeft u in het formulier aan dat u reageert op de oproep van Internationale Neerlandistiek. Aansluitend aan de lezingen in dit panel worden alle sprekers uitgenodigd deel te nemen aan een rondetafelgesprek.

Indienen abstract

Graag ontvangen wij via onze congressoftware uw bijdrage:

Voorstellen voor panels worden uiterlijk 1 december 2024 ingediend.
Voorstellen voor lezingen, pecha kucha-presentaties en de oproep van de redactie van Internationale Neerlandistiek worden uiterlijk 15 januari 2025 ingediend.

Maak via de congressoftware eerst een account aan door op deze link te klikken. Vul uw naam en e-mailadres in en klik op de knop Stuur me een e-mail met mijn auteur-account. U ontvangt een e-mail (van Aanmelder.nl) met een link naar uw account. In uw account kunt u uw bijdrageformulier invullen.
Bewaar deze mail goed.

Beoordelingsprocedure en voorwaarden

We streven bij het beoordelen van de voorstellen naar een brede invulling van het thema, en laten ons leiden door de kwaliteit van het abstract. De abstracts worden beoordeeld (blind review) door een commissie bestaande uit wetenschappers uit de diverse regio’s en disciplines van de internationale neerlandistiek.

Maart 2025 ontvangt u bericht of uw bijdrage direct is aangenomen, aangenomen kan worden na aanpassing, of niet in aanmerking komt voor het colloquium.

De voertaal van het colloquium is Nederlands. Indien u het noodzakelijk acht om uw lezing in een andere taal te geven, kunt u hiervoor een gemotiveerd verzoek indienen via het aanmeldformulier.

Publiceren in IVN-publicaties

De Colloquiumorganisatie wil graag bevorderen dat de colloquiumbijdragen verder reiken dan alleen het congres. We moedigen u aan om uw bijdrage in te dienen bij een van de IVN-publicaties: Internationale Neerlandistiek (peer reviewed, voor wetenschappelijke artikelen), Vaktaal (voor kortere, journalistieke artikelen), Lage Landen Studies (voor monografieën of bundels, bijv. als uitwerking van een panel) en Mondiaal Neerlandistiek (online katern op Neerlandistiek.nl).

We vragen degenen die publicatie voor ogen hebben dat bij het indienen van de bijdrage in het aanmeldformulier aan te geven, zodat de colloquiumcommissie dit kan doorgeven aan de betreffende redacties.