22ste Colloquium Neerlandicum – Wereldcongres van de Internationale Neerlandistiek
Internationale Vereniging voor Neerlandistiek
Thema: Nederlands in meertalige contexten
25 t/m 29 augustus 2025
Vrije Universiteit Brussel
Fragment uit het gedicht ‘Nous sommes à l'aise’ (2024) van Brussels Stadsdichter Lisette Ma Neza
Te gast in Brussel, waar het Nederlands
meertalig ingebed zit
Na meer dan zestig jaar komt het wereldcongres voor de neerlandistiek terug naar Brussel. Er is geen betere plek denkbaar om het Nederlands in een meertalige realiteit te bespreken en te bestuderen: Brussel is een van de meest diverse en kosmopolitische steden wereldwijd. Officieel tweetalig Frans-Nederlands, in de praktijk een smeltkroes van honderden talen met het Frans en het Engels als verkeerstalen, en met het Nederlands als ‘ticket’ naar meertaligheid en maatschappelijk succes.
Het Colloquium Neerlandicum wordt van 25 t/m 29 augustus 2025 verwelkomd door de Vrije Universiteit Brussel, een Nederlandstalige instelling die zelf ontstond uit de frictie tussen het Frans en het Nederlands in vervlogen tijden. Het congres kan zoals steeds rekenen op de financiële steun van de Taalunie, die de internationale neerlandistiek als een van haar kerntaken omarmt en ondersteunt.
Het thema: Nederlands in meertalige contexten
Het thema van ons congres is ‘Nederlands in meertalige contexten’. Geen enkele taal is een eiland, en dat geldt ook voor het Nederlands. Dat de Nederlandse taal en cultuur wereldwijd in contact staat met andere talen en culturen is een besef waarvan de internationale neerlandistiek logischerwijs doordrongen is.
Onderwijs en onderzoek over het Nederlands buiten de grenzen van het taalgebied gebeuren per definitie in een anderstalige omgeving. De vertaling en receptie van Nederlandstalige literatuur zijn intrinsiek verweven met talen en culturen van een anderstalig ontvangend publiek. Ook de praktijk en de wetenschappelijke studie van Nederlandse taalverwerving opent voortdurend nieuwe perspectieven op veel dimensies van taalcontact. Meertaligheid bepaalt en definieert kortom de specifieke academische aard van ons vakgebied.
Ook binnen het Nederlandse taalgebied is het onmogelijk het Nederlands als een geïsoleerde taal te zien. Historische tijden van intens taalcontact - zij het met het Frans, Fries, Papiaments, Sranan, of andere talen – drukken tot op de dag van vandaag hun stempel op de Nederlandse taalvariëteiten en ook op de attitudes tegenover die vele Nederlandsen. Migratie maakte onze samenlevingen diverser en veeltaliger, waardoor het Nederlands er ingebed zit in steden en dorpen die meertaliger zijn dan ooit voorheen. Taal, literatuur, onderwijs en cultuurstudies in de Lage Landen, Suriname en het Caribisch deel van het Nederlandse koninkrijk staan niet los van die realiteit: ook daar zit meertaligheid vandaag verweven in de volle breedte van de neerlandistiek.
Dit alles brengt met zich mee dat ook ons vak en de taal zelf tegen dat meertalige licht gehouden worden. De discussie over de positie van het Nederlands in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld, ontbrandt met enige regelmaat. De roep om een stevig taal- en cultuurbeleid voor het Nederlands weerklinkt luid aan het adres van de Taalunie en de Vlaamse en Nederlandse overheden. Waar het voor vele collega’s evident is dat het beschermen van het Nederlands hand in hand kan gaan met het omarmen van meertaligheid, blijft dat voor anderen een permanente zoektocht naar balans.
Deadline verstreken
De deadline voor het indienen van bijdragen is verstreken.
Er kunnen geen bijdragen, panels of lezingen meer worden ingediend!
Acceptatie Abstracts
In de tweede week van maart laten wij de indieners van een abstract weten of deze geaccepteerd is. De indieners ontvangen een e-mail van Yvonne van Valen via Aanmelder.nl.
Hou er rekening mee dat deze mail in uw spambox terecht kan komen.
Programma
Het programma van het colloquium komt binnenkort online.
U kunt hieronder inhoudelijke informatie over het colloquium raadplegen.
Bredere vragen waarbinnen lezingen kaderen zijn onder meer:
- Wat is de historische of hedendaagse invloed van andere talen op de wording of ontwikkeling van het Nederlands, Nederlandse taalvariëteiten en streektalen, en vice versa?
- Welke kansen en uitdagingen bieden meertalige situaties in het basis- en middelbaar onderwijs Nederlands binnen het taalgebied, het onderwijs Nederlands als tweede taal of het Nederlands als vreemde taal?
- Op welke manieren en met welke effecten wordt meertaligheid ingezet als instrument om identiteit uit te drukken in (literaire) teksten en andere culturele uitingen of in het taalgebruik?
- Welke vertaalstrategieën hanteren literaire en zakelijke vertalers of tolken om meertalige en meerstemmige teksten over te brengen?
- Hoe en onder invloed van welke actoren ontwikkelt de positie en receptie van Nederlandse taal, cultuur en literatuur zich in de dynamiek van het mondiale culturele en literaire veld?
- In hoeverre zijn internationale concepten en onderzoeksmethodes rond meertaligheid zoals the post-monolingual condition toepasbaar of gangbaar binnen de neerlandistiek?
- Welke tendensen zijn er te zien in taalpolitiek rond het Nederlands in onder meer Nederland, Vlaanderen, Suriname, het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, Zuid-Afrika, Indonesië?
- Wat is de invloed van kunstmatige intelligentie op talige diversiteit?
Daarnaast willen we het congres ook benutten om met elkaar het gesprek te voeren over ons vakgebied zelf in relatie tot het thema. Daarbij valt te denken aan vragen als:
- Hoe beïnvloedt de anderstalige inbedding van de internationale neerlandistiek onze beroepspraktijk, zowel wat onderwijs, onderzoek, vertalen, taalverwerving als cultuurstudies betreft?
- Welke rol speelde/speelt taalcontact in de inhoudelijke ontwikkeling van de neerlandistiek, en hoe gaan we als vakgebied om met de toenemende talige diversiteit in en buiten het Nederlandse taalgebied?
- Welke acties zijn er vereist om de positie van de internationale neerlandistiek te borgen en te versterken, in een (internationaal) universitair bestel dat andere dominante en niche-talen omarmt?
Ook konden bijdragen die op een andere wijze de brug slaan naar het ruime congresthema worden ingediend.
Op het programma is binnen en buiten de congreszalen ook ruimte voorzien om te spreken over de rol van de Taalunie en van de flankerende Vlaamse en Nederlandse culturele diplomatie voor de internationale neerlandistiek anno 2025. Welke samenwerking en afstemming verwacht het veld, en welke voortgezette en nieuwe acties zijn wenselijk?
Inhoudelijk bijdragen
Deelnemers kunnen op drie manieren een bijdrage leveren.
1. Een panel
Panels bestaan uit een inleiding op het thema, drie tot zes lezingen en een discussie/ rondetafelgesprek.
2. Een lezing
Onder een lezing verstaan we een presentatie van een afgerond (deel)onderzoek op het gebied van de neerlandistiek in de breedste zin. De mogelijkheid bestaat om een lezing te laten aansluiten bij één van de voorgestelde panels.
3. Een pecha kucha-presentatie
Pecha kucha-presentaties zijn bedoeld voor korte discussies over onderzoek in opstartfase, lopend onderzoek of over afgerond onderzoek met resultaten die zich het beste visueel laten presenteren.
Panel ‘Internationale neerlandistiek’
Naast bovenstaande mogelijkheden om bij te dragen aan het colloquium, nodigde de redactie van het peer reviewed tijdschrift Internationale Neerlandistiek deelnemers uit tot het indienen van bijdragen aan een panel dat reflecteert op het begrip ‘internationale neerlandistiek’.
In 2008 werd dit tijdschrift, dat voorheen Neerlandica extra Muros heette, herdoopt tot de huidige naam om het onderscheid tussen ‘intra’ en ‘extra’ muros op te heffen en het belang van de internationale neerlandistiek als vakgebied aan te duiden. Sindsdien blijft de discussie over wat ‘internationale neerlandistiek’ omvat of zou moeten omvatten regelmatig opspelen. Tijdens het colloquium wil de redactie via dit panel een overzicht geven van de huidige stand van zaken en de uitdagingen die het begrip ‘internationale neerlandistiek’ met zich meebrengt.
U kunt geen bijdragen meer inleveren. Meer informatie over dit panel is hier te vinden.
Publiceren in IVN-publicaties
De Colloquiumorganisatie wil graag bevorderen dat de colloquiumbijdragen verder reiken dan alleen het congres. We moedigen u aan om uw bijdrage in te dienen bij een van de IVN-publicaties: Internationale Neerlandistiek (peer reviewed, voor wetenschappelijke artikelen), Vaktaal (voor kortere, journalistieke artikelen), Lage Landen Studies (voor monografieën of bundels, bijv. als uitwerking van een panel) en Mondiaal Neerlandistiek (online katern op Neerlandistiek.nl).