Biografie
Alfred Schaffer studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde en Film- en Theaterwetenschappen aan de universiteit van Leiden, waarna hij in 1996 naar Zuid-Afrika vertrok. Daar promoveerde hij aan de Universiteit van Kaapstad, waar hij ook als postdoc werkte. Tussen 2005 en 2010 was hij achtereenvolgens fondsredacteur van Cossee en De Bezige Bij in Amsterdam. In 2011 vertrok hij opnieuw naar Zuid-Afrika, waar hij momenteel Nederlandse letterkunde doceert aan de vakgroep Afrikaans en Nederlands van de Universiteit van Stellenbosch. Hier is hij ook betrokken bij het Creative Writing programma.
Schaffer debuteerde als dichter in 2000 met de dichtbundel Zijn opkomst in de voorstad. Zijn meest recente bundel, wie was ik. strafregels, verscheen in 2020. Hierna verscheen Zo heb ik u lief. Alle gedichten tot nu toe, ter ere van de P.C. Hooft-prijs die in 2021 aan hem werd toegekend. Hij vertaalde onder meer werk van Ronelda S. Kamfer, Marlene van Niekerk, Koleka Putuma, Charl-Pierre Naudé, Antjie Krog (samen met Robert Dorsman en Jan van der Haar) en Ilya Kaminsky.
Abstract Keynote Alfred Schaffer
Dezelfde, anderstalige gedachten? Nieuwe Nederlandstalige literatuur in het
dekoloniserende, meertalige Zuid-Afrikaanse landschap
De Zuid-Afrikaanse literatuur bestaat zowel op papier als op het podium in vele talen, maar is commercieel gezien vooral lees- en zichtbaar in het Engels en het Afrikaans. Een aanzienlijk deel van de goed ontvangen, nieuwe Zuid-Afrikaanse literatuur wordt geschreven door auteurs van kleur en behandelt thema’s als gender, klasse en de dagelijkse sporen van verwoestend kolonialisme en racisme – de politieke implicaties zijn onmiskenbaar. Daarmee zetten jonge schrijvers de politiek-bewuste lijn van vorige generaties (denk aan Miriam Tlali, Achmat Dangor, Nadine Gordimer, Zakes Mda, Antjie Krog, Dennis Brutus, Adam Small, Breyten Breytenbach) op eigen wijze voort. Hun schrijven en vertellen vloeit voort uit een verlangen om (geleefde) realiteiten bloot te leggen en te verbeelden.
Zoals Wamuwi Mbao schrijft in het voorwoord van zijn bloemlezing Years of Fire and Ash. South African Poems of Decolonization (2021): ‘Thus, poetry is not neutral: it is in fact deeply structured by the same biases and beliefs that undergird structural inequalities. […] This is where the poetry of decolonisation does its work: In these new scenes of thought, we glimpse the lives of others and we learn.’
In veel nieuwe Nederlandstalige literatuur, geschreven door auteurs van kleur, weerklinken dezelfde of verwante thema’s en sentimenten. Deze wijken vanzelfsprekend op punten af, maar bieden tegelijk de mogelijkheid tot een leerzaam en gelijkwaardig gesprek. Juist dát gesprek kan de Nederlandstalige literatuur in deze meertalige context enigszins relevant houden.
Foto: Luke Kuisis