Panel Taalkunde
Datum Vrijdag 29 augustus 2025
Lokaal 05 N 02
Starttijd 10:30
Abstract
Brussel en haar Vlaamse Rand worden van oudsher gekenmerkt door een hoge mate van taalcontact en taalconflict (Witte & Van Velthoven 2010). Opvallend genoeg veranderde de sociaal-demografische opbouw van de grootstedelijke bevolking juist op het moment dat het politiek-taalkundige conflict via een staatshervormingsproces met nadruk op ‘taalpacificatie’ grotendeels werd geneutraliseerd (Deschouwer 2012; Janssens 2018, 2019).
Deze demografische verschuiving heeft een duidelijk effect op de actuele taalsituatie in Brussel en de Vlaamse Randgemeenten. Uit het BRIO-Taalbarometeronderzoek – een representatieve survey onder de volwassen bevolking van Brussel en de Vlaamse Rand – blijkt dat meertaligheid in veel taaldomeinen eerder de norm is dan de uitzondering (Saeys, Simon & Kavadias 2024a, 2024b).
In het licht van deze nieuwe meertalige realiteit rijzen er pertinente vragen over de rol en de toekomst van het Nederlands in de grootstedelijke Brusselse context: ‘Welke rol is er weggelegd voor het Nederlands in de publieke en private dienstverlening?’, ‘Leidt meertaligheid tot taalverlies, of vormt zij juist een hefboom voor het Nederlands?’ en ‘Hoe kunnen anderstaligen worden aangemoedigd om het Nederlands te leren en te gebruiken?’
Dit panel behandelt deze vragen vanuit een sociolinguïstisch en politico-linguïstisch perspectief, met een focus op het taalgebruik en het taalbeleid in Brussel en haar Vlaamse Rand.
Omschrijving bijdragen
10:30-11:00 Nederlands in contact in meertalig Brussel
Robin Simon, Vrije Universiteit Brussel, Brussel, België
Deze bijdrage schetst het hedendaagse taalbeeld van Brussel, een stad die zich van officieel tweetalige hoofdstad ontwikkelde naar een diverse, meertalige wereldstad waar ruim honderd talen naast elkaar bestaan. Centraal staat de positie van het Nederlands. Aan de hand van recente gegevens uit het vijfde Brusselse Taalbarometeronderzoek analyseren we hoe het Nederlands zich manifesteert en ontwikkelt in interactie met de Brusselse taalverscheidenheid (Saeys, Simon & Kavadias, 2025). Daarbij besteden we aandacht aan sociale domeinen zoals onderwijs, werk en publieke ruimte, en identificeren we tendensen en uitdagingen voor het Nederlands als minderheidstaal binnen de Brusselse context.
11:00-11:30 Nederlands in contact in de Vlaamse Rand rond Brussel
Mathis Saeys, Vrije Universiteit Brussel, Brussel, België
In deze bijdrage belichten we de huidige taalsituatie in de Vlaamse Rand rond Brussel, officieel een eentalig Nederlandstalig taalgebied dat steeds sterker beïnvloed wordt door de meertalige Brusselse realiteit. We bespreken hoe verstedelijking en internationalisering leiden tot groeiende taaldiversiteit, en welke gevolgen dit heeft voor de positie van het Nederlands in de negentien randgemeenten rondom Brussel. Met behulp van recente cijfers uit het derde Taalbarometeronderzoek in de Vlaamse Rand onderzoeken we of de ontwikkelingen in Brussel een voorspellende waarde hebben voor taalverhoudingen elders in Vlaanderen, en wat de implicaties hiervan zijn voor toekomstig taalbeleid (Saeys, Simon & Kavadias, 2024).
11:30-12:00 Een reflectie over meertaligheid als taalcontact of taalconflict in Brussel en haar Vlaamse Rand
Mathis Saeys, Vrije Universiteit Brussel, Brussel, België
Deze reflectieve bijdrage bestudeert de wijze waarop de meertaligheid in Brussel en de Vlaamse Rand begrepen kan worden vanuit de concepten van taalcontact en taalconflict (Janssens, 2015; 2022). Daarbij worden de spanningen en synergieën tussen diverse thuistaalgroepen geanalyseerd, met bijzondere aandacht voor hoe meertaligheid kansen creëert en uitdagingen stelt voor de sociale cohesie binnen deze regio’s (Saeys et al., 2024; 2025).
12:00-13:00 LUNCH